Από την Ειρήνη Μπαμπαρούτση, phd, κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική διατροφολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης ΕΠΟ

Η συμβατική λογική λέει ότι μπορούμε να «ταϊσουμε» το κεφάλι μας. Αλλά μπορεί αυτό που βρίσκεται στο πιάτο σας να επηρεάσει πράγματι τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας;

Έχετε σίγουρα ακούσει τους ισχυρισμούς: η σοκολάτα προκαλεί εκείνο το συναίσθημα της αγάπης. Η κατανάλωση ψαριών σας κάνουν εξυπνότερους. Οι καθαροί υδατάνθρακες σας ηρεμούν. Αν είστε αυτό που τρώτε, όπως λένε, τότε σίγουρα πιστεύετε ότι τα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση και τη δύναμη του μυαλού.

Η θεωρία πίσω από αυτές τις υποτιθέμενες συνδέσεις φαίνεται εύλογη. Ορισμένοι νευροδιαβιβαστές επηρεάζουν τον εγκέφαλο και κατά συνέπεια, τη διάθεσή μας σε λογικά πλαίσια. Για παράδειγμα, τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με τα αισθήματα της ηρεμίας, της χαράς και της χαλαρότητας, ενώ τα χαμηλά επίπεδά της συνδέονται με την κατάθλιψη και την επιθετικότητα. Η ντοπαμίνη και η νορ-επινεφρίνη είναι χημικές ουσίες που εκκρίνονται στον εγκέφαλο όταν έχουμε το συναίσθημα της ευχαρίστησης.

Ειδικά τρόφιμα έχουν αποδειχθεί ότι τονώνουν την παραγωγή αυτών των νευροδιαβιβαστών, αλλά συνήθως όχι σε τέτοιο βαθμό για να κάνει αισθητή διαφορά στον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα, η επιστήμη έχει καταρρίψει τις περισσότερες συνδέσεις τροφίμων – διάθεσης που είναι αποδεκτές στην κοινή λογική και διαιωνίζονται από αυτοαποκαλούμενους εμπειρογνώμονες διατροφής.

Εάν το σκεφτείτε, είναι ενθαρρυντικό να συνειδητοποιήσετε ότι η διάθεσή σας δεν επηρεάζεται εύκολα από ένα κουλούρι ή μία μπανάνα.

«Εάν τα τρόφιμα είχαν σχεδιαστεί για να μας ανεβοκατεβάζουν τη διάθεση, θα είχαμε σοβαρό πρόβλημα», λέει ο John Fernstrom, καθηγητής της ψυχιατρικής και της φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.

Επιπλέον, οι άνθρωποι έχουν μια ακόρεστη επιθυμία να πιστεύουν ότι η κατανάλωση ορισμένων τροφών θα τονώσει την πνευματική τους συγκέντρωση, τη συμπεριφορά ή την ενέργεια. Και η πεποίθηση αυτή μπορεί να αποτελέσει τον καλύτερο «πυροβολισμό» σε μια σύνδεση τροφίμων-διάθεσης.

«Οι αντιλήψεις μας σχετικά με τα τρόφιμα και τι μπορούν να κάνουν για εμάς είναι πολύ ισχυρές και μπορεί να δημιουργήσουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ακόμα και εάν δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις», λέει ο ψυχολόγος Robin Kanarek, που είναι υπεύθυνη του εργαστηρίου διατροφής και συμπεριφοριακής τροποποίησης της διατροφής στο Tufts University στο Medford, Mass.

Παρά το γεγονός ότι πρέπει ακόμα να ερευνηθούν πολλά θέματα, ακολουθούν αυτά που πιστεύουν οι επιστήμονες σωστά ή λανθασμένα όσον αφορά τη σχέση μεταξύ της κοιλιάς και του εγκεφάλου.

Η ζάχαρη κάνει τα παιδιά υπερκινητικά
ΛΑΘΟΣ
Έχουμε ακούσει εδώ και χρόνια ότι η ζάχαρη ανεβάζει ρυθμούς στα παιδιά σε πάρτι ή στις Απόκριες, αλλά στην πραγματικότητα είναι η διασκέδαση και το περιβάλλον των γιορτών που το προκαλούν αυτό, λέει η Kanarek. Η ίδια παραθέτει μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό the American Medical Assn. Το 1995 που εξέτασε την επίδραση της ζάχαρης στη συμπεριφορά ή τη γνώση των παιδιών. Οι ερευνητές αναζήτησαν δεδομένα μέσα από 16 δημοσιευμένες μελέτες όπου ούτε τα παιδιά ούτε οι κηδεμόνες τους δεν ήξεραν ποιος πήρε κανονική ζάχαρη και ποιος τεχνητή γλυκαντική ουσία. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ζάχαρη δεν είχε να κάνει σε τίποτα με το πώς τα παιδιά συμπεριφέρθηκαν.

Το γεγονός ότι οι γονείς περιμένουν τα παιδιά τους να σκαρφαλώνουν σε τοίχους μετά την κατανάλωση γλυκών είναι αυτό που διαιωνίζει αυτήν τη συμπεριφορά, λέει η Kanarek. Επιπλέον, πολλοί γονείς δε συνειδητοποιούν ότι το σώμα δεν μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ της ζάχαρης σε ένα ποτήρι χυμού μήλου και της ζάχαρης σε ένα μεγάλο μπισκότο.

Ο καφές ανεβάζει την ενέργεια και βελτιώνει την πενυματική απόδοση
ΣΩΣΤΟ
Αυτός ο ισχυρισμός έχει υποστηριχθεί σε πολλές μελέτες που έχουν δείξει επανειλημμένως, ότι η καφεϊνη, το ουσιώδες συστατικό του καφέ, βελτιώνει την εστίαση, την προσοχή, τη διάθεση και την ενέργεια. «Η καφεϊνη δημιουργεί μια πιο τέλεια ένωση ιδεών», συμπληρώνει ο καθηγητής ψυχιατρικής και φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Pittsburgh, J. Fernstrom.

Ένας παράλογος φόβος εξάρτησης από την καφεϊνη ενεργοποιεί ορισμένα άτομα κατά του καφέ, λέει η Marcia Pelchat, ερευνήτρια διατροφής στο Monell Chemical Senses Center στη Philadelphia. “Είναι ακίνδυνη, διότι το ποσό που οι άνθρωποι καταναλώνουν ορίζεται ατομικά”, λέει. “Οι άνθρωποι υποχωρούν όταν αισθάνονται νευρικότητα.”

Το σνακ υδατανθράκων σας κάνει να νιώθετε ήρεμοι και πιο ευτυχισμένοι
ΛΑΘΟΣ
Μερικοί εμπειρογνώμονες διατροφής διαιωνίζουν την παλιά θεωρία ότι ένα σνακ υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες θα ενισχύσει τη διάθεση. Η λογική ακολουθούσε αυτήν περίπου την πορεία: οι υδατάνθρακες προκαλούν έκρηξη σεροτονίνης, η οποία σας κάνει να αισθάνεστε ήρεμοι και χαλαροί. Συνεπώς συνδέετε αυτά τα αισθήματα με την κατανάλωση υδατανθράκων. Το πρόβλημα είναι ότι πολλά συμβαίνουν μεταξύ του στόματος και του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, εάν πάρετε κάποια πρωτεϊνη εντός 12 ωρών από ένα σνακ υδατανθράκων, οι πρωτεϊνες θα μπλοκάρουν τη σεροτονίνη και το σνακ δε θα έχει καμία επίδραση στη διάθεσή μας.

Πηγή: MBike