Ανεξαρτήτως με το είδος ποδηλασίας που προτιμά ο καθένας, η ύπαρξη ενός σπαστού ποδηλάτου σε κάθε… σπίτι, θεωρείται για μας απαραίτητη.

Ζητήσαμε από τον Απόστολο Τσιμόγιαννη, της εταιρείας που αντιπροσωπεύει την Tern στην Ελλάδα και έναν από τους καλύτερους γνώστες των σπαστών ποδηλάτων – να μας δώσει μερικές βασικές οδηγίες που αφορούν όχι μόνο τα ποδήλατά της αλλά και τα περισσότερα σπαστά ποδήλατα σήμερα και καταλήξαμε με μερικές βασικές συμβουλές που κάθε ιδιοκτήτης σπαστού ποδηλάτου πρέπει να γνωρίζει.
• Όπως όλα τα οχήματα έτσι και τα ποδήλατα χρειάζονται περιοδική και τακτική συντήρηση. Πολλοί που δεν έχουν μεγάλη επαφή με το ποδήλατο αμελούν τη συντήρηση με αποτέλεσμα να μην απολαμβάνουν καλή οδήγηση και να προκαλούν ζημιές που σε άλλη περίπτωση δε θα υπήρχαν.
• Ένα σπαστό ποδήλατο δε θέλει περισσότερη συντήρηση από ένα κλασικό ποδήλατο. Πρέπει να γίνονται τα απαραίτητα service και να δίνεται προσοχή στη σωστή λειτουργία σε τακτικά διαστήματα. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα μέρη του ποδηλάτου όπως σύστημα ταχυτήτων, ρουλεμάν, τροχοί, λάστιχα κλπ.
• Η μόνη ιδιαιτερότητα στα σπαστά είναι η ύπαρξη των μηχανισμών αναδίπλωσης. Για να λειτουργεί σωστά ένα σπαστό ποδήλατο πρέπει οι σύνδεσμοι να σφίγγουν σωστά. Αυτό, εκτός από καλύτερη οδήγηση, δεν επιτρέπει να προκληθούν ζημιές και στο σκελετό.
Μια και το ποδήλατο, ο ιδιοκτήτης του το ανοίγει και κλείνει, ουσιαστικά κάνει και μόνος του τον έλεγχο την ίδια στιγμή. Αν δηλαδή νιώσει ότι ο μοχλός είναι πολύ εύκολο ή δύσκολο να κλείσει, τότε χρειάζεται ρύθμιση. Η ρύθμιση είναι απλή αλλά καλό είναι πάντα να το βλέπει ένας μηχανικός ποδηλάτων που έχει τις γνώσεις και την πείρα, για να γίνει σωστά η δουλειά. Τονίζουμε εδώ πως ένας χαλαρός σύνδεσμος δεν μπορεί να ξεκουμπώσει (τουλάχιστον στα σπαστά μεγάλων κατασκευαστών) – άρα το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο αναβάτης δε θα είναι ποτέ ασφάλειας αλλά καλής λειτουργίας.
Ένας σύνδεσμος που λειτουργεί με λάθος ρύθμιση (συνήθως πολύ χαλαρός) για πολύ καιρό (π.χ. μήνες) βάζει πολύ μεγάλη πίεση στο σκελετό και έτσι μπορεί να προκαλέσει ζημιά. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Tern είναι η μόνη εταιρία που σε όλα της τα μοντέλα έχει συνδέσμους (τεχνολογίες OCL και FBL) που είναι πλήρως επισκευάσιμοι και χρησιμοποιούν χιτώνια μεταξύ συνδέσμου και σκελετού. Έτσι, ακόμη και εάν ο ιδιοκτήτης του ποδηλάτου αμελήσει τα service, δεν μπορεί να προκληθεί ζημιά στο σκελετό και με την αντικατάσταση μόνο των εξαρτημάτων του συνδέσμου το ποδήλατο είναι πάλι σαν καινούριο.

Οδήγηση
Στην οδήγηση των σπαστών είναι που πολλοί έχουν απορίες. Αυτό συμβαίνει κυρίως για τα ποδήλατα με μικρότερο τροχό (π.χ. 20”) και όχι για τα σπαστά με συμβατικό, μεγάλο τροχό (26”). Πρέπει να κάνω πιο γρήγορα πετάλι; Είναι δύσκολο στην ανηφόρα; Είναι μόνο για μικρές αποστάσεις; Και πολλές άλλες.
Η απάντηση σε όλες αυτές τις ερωτήσεις είναι «όχι». Τα σπαστά ποδήλατα είναι φτιαγμένα, κυρίως, για αστική μετακίνηση. Έτσι, είναι ρυθμισμένες οι ταχύτητες (τα γρανάζια του ποδηλάτου) ώστε να κινείται με την ίδια ταχύτητα και τις ίδιες πεταλιές που χρειάζεται και ένα συμβατικό ποδήλατο.
Στην ανηφόρα μάλλον έχουν ένα μικρό πλεονέκτημα τα σπαστά ποδήλατα με μικρό τροχό (20”), μια και ο τροχός έχει μικρότερη αδράνεια και μπορεί να επιταχύνεται πιο εύκολα. Στο θέμα των αποστάσεων, ένα σπαστό ποδήλατο είναι απόλυτα ικανό να καλύψει 10, 15, 20χλμ. χωρίς κανένα πρόβλημα. Εδώ θα πρέπει κάποιος να δει τι ποιότητας ποδήλατο αγοράζει και όχι αν είναι σπαστό ή έχει μικρό τροχό. Δηλαδή, ένα φθηνό ποδήλατο με μεγάλο τροχό θα είναι σημαντικά υποδεέστερο στην κάλυψη αποστάσεων σε σχέση με ένα μέσης τιμής σπαστό με μικρό τροχό. Επίσης, αν το ζητούμενο για μια απόσταση δεν είναι πόσο γρήγορα θα το κάνω (βλέπε προπόνηση) τότε ένα ποιοτικό σπαστό ποδήλατο θα καλύψει άνετα πολύ περισσότερα χιλιόμετρα. Για παράδειγμα, στην Tern έδωσαν μεγάλη βαρύτητα στο πόσο καλά οδηγούνται τα ποδήλατά τους και έτσι κατασκεύασαν καλύτερους σκελετούς και συνδέσμους, ώστε η αίσθηση οδήγησης και η απόδοση στο πετάλι να είναι κορυφαία.
Κατά την οδήγηση, κυρίως στην πόλη, τα αναδιπλούμενα ποδήλατα έχουν μερικά μεγάλα πλεονεκτήματα. Είναι πιο ευέλικτα, λόγω μικρότερου τροχού, κάτι που διευκολύνει τους ελιγμούς στην κίνηση. Με τα σπαστά με μικρότερο τροχό (20”) είναι επίσης πολύ πιο εύκολο να  ξεκινήσω/σταματήσω το ποδήλατο λόγω της μικρής αδράνειας του τροχού. Αυτό κάνει την ποδηλασία πιο εύκολη στην πόλη.
Η διαφορετική αίσθηση που δίνουν πολλά σπαστά είναι κυρίως λόγω της μειωμένης ακαμψίας του σκελετού. Αυτό κάνει τον αναβάτη να αισθάνεται ότι δεν είναι σταθερά. Σπαστά ποδήλατα υψηλής ποιότητας δεν έχουν τέτοια προβλήματα και δίνουν κανονική αίσθηση οδήγησης και σε αρκετές περιπτώσεις καλύτερη συμπεριφορά από κάποια συμβατικά ποδήλατα.
Επιδόσεις
Τα καλά σπαστά ποδήλατα είναι αναμφίβολα γρήγορα και ευέλικτα – και διασκεδαστικά.
Αν κάποιος θέλει μάλιστα αυξημένες επιδόσεις, τότε υπάρχουν σπαστά ποδήλατα που μπορούν να καλύψουν και αυτή την απαίτηση. Για παράδειγμα το Verge P18 της Tern έχει τις σχέσεις και την ακαμψία σκελετού να ικανοποιήσει ακόμη και απαιτητικούς αναβάτες. Φυσικά οι επιδόσεις έρχονται και με το τίμημα του κόστους…
Ένα σπαστό ποδήλατο υψηλών προδιαγραφών έχει αυξημένη τιμή, κάτι που βέβαια συμβαίνει και με τα συμβατικά ποδήλατα.
Φυσικά δεν λέμε ότι ένα σπαστό μπορεί να αντικαταστήσει την… κούρσα σας, όμως μπορεί να προσφέρει εντυπωσιακές επιδόσεις σε συνδυασμό με ελάχιστο όγκο και τη δυνατότητα να το έχετε πάντα μαζί σας, στην πόλη, την εκδρομή, το ταξίδι… Σε όλες δηλαδή εκείνες τις περιπτώσεις όπου ο όγκος και η δυνατότητα αναδίπλωσης μπορεί να αποτελέσουν τον καθοριστικό παράγοντα ανάμεσα στο «κάνω ή δεν κάνω» ποδήλατο.