Γυναίκες με ποδήλατα αψηφούν τον εκφοβισμό στους τουρκικούς δρόμους

«Μπορούμε να πηγαίνουμε όπου θέλουμε, να φοράμε ότι θέλουμε, να είμαστε εμφανείς, χωρίς να μας ενοχλούν»

Ένα φωτεινό φθινοπωρινό απόγευμα, στη μοντέρνα συνοικία της Κωνσταντινούπολης, την Kadijoy, ένα ασυνήθιστο πλήθος ποδηλατών συγκεντρώθηκαν στην πλατεία , με θέα τα ιστορικά τζαμιά και τα κτίρια της πόλης. Διάφοροι περαστικοί πολίτες φωτογράφιζαν και παρατηρούσαν τις εκατοντάδες σχολαστικά, όμορφα, ντυμένες γυναίκες που ξεκίνησαν να ποδηλατούν ακριβώς στις 15:00.

Ποδηλατώντας, κατά μήκος των τιρκουάζ ακτών της Κωνσταντινούπολης, δεν ήταν μόνες τους: Χιλιάδες άλλες γυναίκες σε 25 επαρχίες της Τουρκίας έκαναν ακριβώς το ίδιο φορώντας τα πιο όμορφα φορέματά τους, με λουλούδια στα μαλλιά και με μερικές να έχουν τολμήσει και τα ψηλά τακούνια.
Για πολλές από αυτές τις γυναίκες που αυτοαποκαλούνται «Fancy Women on Bikes», το ποδήλατο δεν ήταν πάντα ένα φυσικό μέρος της αστικής τους καθημερινότητας.
Στην πραγματικότητα, η Sema Gur, που ξεκίνησε αυτό το κίνημα, δεν ήξερε πώς να κάνει ποδήλατο μέχρι τα 38 της χρόνια.
«Οι φίλοι μου χρησιμοποιούσαν το ποδήλατο τους για τις εκδρομές τους στη φύση, αλλά εγώ πάντα τους ακολουθούσα με το αυτοκίνητό μου. Ήταν λίγο ντροπιαστικό». Δήλωσε.
Όταν τελικά έμαθε να κάνει ποδήλατο, με την βοήθεια του μπαμπά της, ήταν σαν να ξανά κέρδισε την παιδική της ηλικία και μεταμορφώθηκε τελείως η ζωή της.
«Η ποδηλασία άλλαξε τα πάντα για μένα» δήλωσε η Gur, η οποία τώρα είναι 43 χρονών και κάνει βόλτες με το ποδήλατό της κάθε μέρα.
«Έχω μία άλλη ελευθερία. Μπορώ να πάω σε μέρη που δεν μπορούσα να πάω ούτε με τα πόδια ούτε με το αυτοκίνητο. Μπορώ να σταματήσω, να επιβραδύνω, να αναπνεύσω και να μυρίσω πράγματα γύρω μου που μέχρι τώρα δεν μπορούσα να κάνω. Μπορώ να μιλάω με ανθρώπους και να είμαι πιο προσεκτική και υγιής.»
Παρά όλα αυτά τα οφέλη, δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες σαν την Gur. «Αναρωτιόμουν γιατί υπάρχουν τόσες λίγες γυναίκες στην Τουρκία που κάνουν ποδήλατο». Ωστόσο, σύντομα ανακάλυψε την απάντηση. Στον δρόμο υπάρχει πολύ εκφοβισμός και παρενόχληση για τις γυναίκες στην Τουρκία.
Τα αστικά κέντρα της Τουρκίας βιώνουν μία τεράστια ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες χάρη στη μαζική μετανάστευση από τις αγροτικές περιοχές και την άνθηση του πληθυσμού. Σε μία ασύμμετρη μεγαλούπολη όπως η Κωνσταντινούπολη με πάνω από 14 εκατομμύρια κατοίκους, οι υποδομές και οι κοινωνικές εξελίξεις δεν θα μπορούσαν να καλύψουν τη διαφορά με την ταχεία αστικοποίηση.
Με τους κακοτράχαλους δρόμους, τη ρύπανση και το σημαντικότερο τον σεξισμό σε πολλές πόλεις της Τουρκίας, η Τουρκία δεν είναι παρά ένα αφιλόξενο μέρος για τις γυναίκες ποδηλάτισσες. Ο εκφοβισμός, η παρενόχληση και η οδική οργή είναι πολύ συχνές εμπειρίες που οι γυναίκες  βιώνουν στους δρόμους καθημερινά.
Όταν η Gur κουράστηκε να είναι θύμα εκφοβισμού στο δρόμο, τόσο ως ποδηλάτης όσο και ως πεζός, στράφηκε προς τα Social media και με τη βοήθεια των φίλων της προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει τα προβλήματα των γυναικών που αντιμετωπίζουν στους δρόμους. Με το ενδιαφέρον χιλιάδων άλλων γυναικών που μοιράζονται τις ίδιες εμπειρίες, δημιουργήθηκε το κίνημα «Fancy Women on Bikes»,  έχοντας ως απλό μήνυμα το «Μπορούμε να πάμε όπου θέλουμε, να φοράμε ότι μας αρέσει, να είμαστε εμφανείς, χωρίς να μας ενοχλούν».
Ξεκινώντας το κίνημα από την πόλη της Gur, το Izmir, γρήγορα εξαπλώθηκε και σε άλλες πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα καθώς και σε πιο συντηρητικές επαρχιακές πόλεις με τη συμμετοχή γυναικών από όλα τα κοινωνικά στρώματα.
«Με τον αυξανόμενο κοινωνικό συντηρητισμό στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια επιδεινώθηκε η συμπεριφορά και ο κακός χαρακτήρας απέναντι στην ελευθερία των γυναικών. Με παρενοχλήσεις και εκφοβισμό στο δρόμο, οι γυναίκες στερούνται τα δικαιώματά τους στην πόλη» δήλωσε η Banu Gokariksel, μία καθηγήτρια γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, στο Chapel Hill.
Η εμφάνιση των γυναικών σε αστικούς χώρους είναι το κλειδί για να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στην πόλη. Η ποδηλασία είναι ένας ιδιαίτερα ισχυρός τρόπος, γιατί εκθέτει το σώμα της γυναίκας, τις αφήνει ευάλωτες κατά κάποιον τρόπο, αλλάζει τον τρόπο που αλληλεπιδρά  πάνω τους» εξήγησε η Gokariksel και προσθέτει «Ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, οι μετακινήσεις είναι ένα μεγάλο θέμα για όλες τις γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Οι γυναίκες είναι σε θέση να οδηγούν ήρεμα το ποδήλατό τους. Αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες αλλαγές, εάν μπορούν να ξεπεράσουν τις διαφορές όπως η κοινωνική τάξη, η θρησκεία, η ιδεολογία και η εθνικότητα». Σε πολλές χώρες και κατά κύριο λόγο στη μουσουλμανική πλειοψηφία του κόσμου, η ποδηλασία είναι ταμπού και θεωρείται ότι απειλείται η αγνότητα μιας γυναίκας. Ωστόσο, πρόσφατα είδαμε κάποια αντίσταση από διάφορα μέρη του κόσμου. Στο Ιράν όταν βγήκε απαγόρευση να ποδηλατούν οι γυναίκες, πολλές ήταν αυτές που βγήκαν με ποδήλατα στους δρόμους και φωτογραφήθηκαν από τα social media. Και στο Αφγανιστάν όταν απαγορεύτηκε το ποδήλατο, γκρουπ από γυναίκες συνέχισαν να ποδηλατούν παρόλο τις απειλές.
Σύμφωνα με την Angela Mwai, επικεφαλής το Gender Equality στο United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat) το ποδήλατο μπορεί να είναι μία καλή λύση για τα προβλήματα και τη διευκόλυνση της ισότητας των φύλων στα αστικά κέντρα των αναπτυσσόμενων χωρών.
Η ποδηλασία είμαι μια οικονομική αποδοτική λύση σε πολλά άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την αστική εξάπλωση.
«Όταν συνδυάζεται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, η ποδηλασία μπορεί να αυξήσει την εμβέλεια των μέσων μαζικής μεταφοράς και να μειωθεί η οικονομική επιβάρυνση για τις μεταφορές, αφού οι γυναίκες είναι κατά κύριο λόγο αυτές που τα χρησιμοποιούν» πρόσθεσε η Mwai.
Η Gur πιστεύει ότι πολλές από αυτές τις γυναίκες που πήραν μέρος στην βόλτα δεν θα ξεκινήσουν αύριο να κάνουν τα πάντα με το ποδήλατό τους. Πολλές από αυτές τις καλοντυμένες γυναίκες θα επιστρέψουν σπίτι τους και θα χρησιμοποιήσουν το ταξί, το λεωφορείο ή το αυτοκίνητό τους την επόμενη μέρα. Αλλά τουλάχιστον σήμερα ήταν εμφανείς.
«Δεν μπορούν να γίνουν τραγικές αλλαγές από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά είναι μία αρχή. Όταν ποδηλατούσαμε μάς είδε χιλιάδες κόσμος. Τώρα ίσως θα είναι λιγότερο έκπληκτος την επόμενη φορά που θα μας δει να ποδηλατούμε και θα μας συμπεριφερθεί καλύτερα».

Πηγή: New York Times, http://nytlive.nytimes.com/